سيد محمد صحفي معاون امور مطبوعاتي و تبليغاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي:
رسالت اصلي جشنواره هاي روابط عمومي ، شناسايي و رفع بحران هاي رواب

سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي فرصت خوبي براي ازريابي فعاليت هايي است كه در طول 25 سال گذشته در كشور انجام شده تا مشخص شود در دستگاه مقننه ، قوه قضايه و ساير دستگاه ها چه نسبت و چه پيوستگي با ارزش هاي برآمده از پيروزي انقلاب اسلامي وجود دارد. به همين ترتيب فرصت خوبي است تا نسبت به دستاوردهاي روابط عمومي ها در دوران پس از پيروزي انقلاب اسلامي اندكي بيانديشيم؛ در مورد اين كه كجا بوده ايم و به كجا رسيده ايم و در اين مسير تحول چه ميزان توانسته ايم خود را به معيارهاي يك روابط عمومي برتر نزديك كنيم لازم است دراين باره انديشه و گفتگو كنيم . روابط عمومي نهادي است كه به جوامع جديد تعلق دارد مانند مطبوعات و پارلمان . البته هر كدام از اين ها ممكن است نقطه آغاز و نحوه شكل گيري شان متفاوت باشد. اما مطبوعات و روابط عمومي از آنجا كه به برقراري ارتباط بين مردم و حكومت مي پردازند، يك وجه اشتراك اساسي و بنيادي با يكديگر دارند. همان طور كه روابط انساني ودرست ميان سازمان خود و مردم برقرار كنند، روابط عمومي ها و مطبوعات هم براي نظارت بر دستاوردهاي دولت داراي نقش نظارتي هستند و ارزيابي حركت دولت ها را بر عهده دارند.
نگرشي كه در مورد روابط عمومي وجود دارد، اين است كه ما با روي كرد توسعه به روابط عمومي نگاه كنيم، در يك ديدگاه خرد مي توان گفت كه هر سازمان اهداف و برنامه هاي خاصي را از طريق روابط عمومي ها دنبال مي كند. اما در يك ديدگاه كلان روابط عمومي جزيي از نظام سياسي است كه در كشور ها وجود دارد. بنابراين روابط عمومي ها علاوه بر اين كه مأموريت و وظيفه دارند كه اهداف سازمان خود را پيگيري كنند به برقراري يك ارتباط تعاملي با مخاطبان خود كمك مي كنند . در عين حال از آن جايي كه جزيي از نظام سياسي كشور هستند، براي جلب اعتماد و مشاركت گسترده مردم نيز كوشش كنند. روشن است كه روابط عمومي ها در جامعه به شيوه خودشان عمل مي كنند و در هر جايي كه موضوع روابط عمومي ها مطرح مي شود، بلافاصله مخاطبان آن روابط عمومي مورد توجه قرار مي گيرند . در يك ساختار مردم سالار روابط عمومي ها به عنوان نهادي كه فاصله دولت و مردم را كاهش مي دهند ، عمل مي كنند و كاهش فاصله دولت و مردم نيازمند وجود مديراني شايسته و داراي نگرش جامع و متكي به پشتياني وزرا و دولت است. اگر آن دولت در قبال مردم احساس مسووليت كند و خود را يك دولت ارتباط محور بداند - مانند دولت آقاي خاتمي كه معتقد است براي در خدمت مردم و براي جلب مشاركت مردم حركت كند و از نظرات و ديدگاه ها ي مردم براي پيشرفت دولت استفاده كند و چنان چه فعلاً نارسايي وجود دارد با پيشنهاد ها و تذكرات مردم بتوانند اشكال را رفع كند-بنابراين در چنين ساختاري نقش روابط عمومي فوق العاده حساس و حياتي است و با يك ساختار غير مردم سالار و غير دموكرات كاملاً تفاوت دارد. در ساختار هاي غير مردم سالار از روابط عمومي انتظار مي رود در قالب نقش تبليغاتي عمل كنند و برقراري يك ارتباط دو سويه ميان دولت و مردم در نظر نيست . با دارا بودن چنين نقشي نهاد روابط عمومي نقش ميانجي را بازي مي كند و در واقع حلقه وصلي ميان توده هاي مردم و مطالبات آنان است و خواسته هاي آنان را به مديران انتقال مي دهد و به اين نقطه نظر ها ، مطالبات و خواسته ها در يك جامعه مردم سالار پاسخ داده مي شود. البته اين مهم به تبليغات اطلاع رساني كه شما ممكن است در روابط عمومي ها انجام بدهيد، بستگي دارد . مردم به دليل آن كه در يك نظام مشاركتي قرار دارند نيازمند هستند كه اطلاعات فراواني در اختيار شان قرار گيرد و اگر اين اطلاعات به روز و دقيق باشد، آنان نسبت به اطلاعات واكنش نشان خواهند داد و شما را ناگزير خواهند كرد كه پرده ديگري را براي روشن شدن وضع سازمان خود بالا بزنيد و اطلاعات بيشتري را در اختيار آنان بگذاريد. در اين جا روابط عمومي ها به عنوان يك ميانجي ظاهر مي شوند و از آن جايي كه در يك ساختار سنتي و غير پاسخگو قرار دارند، در قبال مردم دچار وضعيتي مي شود كه به اعتقاد ما بسياري از روابط عمومي ها در اين بحران به سر مي برند. يكي از رسالت هايي كه به اعتقاد من براي جشنواره روابط عمومي هاي ايران مي شود متصور كرد ، اين است كه آسيب ها و بحران هايي را كه تمام وجود روابط عمومي ها را در بر گرفته است را بشناسد. اما همه به فكر اين هستند كه براي حل اين مشكلات يك ناجي به فريادشان برسد. اين مسائل بايد باز شناخته شوند و راه حل هايي كه از ميان خود شما عزيزان براي اصلاح امور پيشنهاد مي شود، مورد پيگيري قرار گيرند تا بتوان اميد وار بود اين جشنواره حركتي رو به جلو دارد و تلاش مي كند تا موانع را برادارد و گره ها را بگشايد . به عنوان مثال روابط عمومي ها متناسب با مطالعات مردم و متناسب با حجم درخواستهاي مردم نمي توانند پاسخگو باشند و متاسفانه نمي توانند به حريم مديريت سازمان خود نزديك شوند و آن را تحت فشار بگذارند ، اين امر از چالش هاي عمده يي است كه انتظار مي رود در چنين جشنواره يي چاره يي براي آن انديشه شود. امروز از سازمان ها به عنوان سازمان هاي شيشه يي تعبير مي كنند كه كاملاً شفاف هستند. كليه فعل و انفعالات درون سازمان ها در معرض ديد مخاطبان و درمنظر مشاهده گراني است كه شما را زير نظر دارند. بنابراين وقتي در يك سازمان شيشه يي كار مي كنيد بايد در نظر داشته باشيد كه ميليون ها چشم وميليون ها مغز مراقب رفتار و اعمال مديران و كاركنان و نتيجه تصميم گيري هاي شما در آن سازمان و حتي عواقب آن تصميم گيري هستند كه ممكن است جامعه را به جلو براند يا مانع از حركت شود.
با چنين تفسير و تعبيري از كار روابط عمومي و سازمان است كه مي توان نگاه حرفه يي تر و عميق تري نسبت به اين شغل داشت و كوشش كرد از طريق برگزاري اين جشنواره واقعا ً مشكلات شناسايي شوند . در جامعه يي كه سازمان هاي آن در يك فضاي شفاف اطلاع رساني دقيق حركت مي كند ، چيزي پنهان نمي ماند. اما گاهي اوقات شرايط ديگري حاكم خواهد بود كه در آن شرايط بايد قضاوت كرد. اما قضاوتي كه در اين جشنواره روي كار روابط عمومي صورت مي گيرد ، طبيعتاً تابع شرايط اجتماعي ، اقتصادي ، سياسي و فرهنگي است كه در نظام سياسي ما تعريف مي شود يكي از محور هايي كه بايد به آن توجه داشت بحث سياست گزاري كلاني است كه بايد با نگرش ملي در مورد روابط عمومي صورت بگيرد.
روابط عمومي ها نياز دارند علاوه بر فعاليت هايي كه در سطح درون سازماني خود انجام مي دهند ، ماموريت هايي نيز در سطح ملي و فعاليت هايي كه نتيجه و عواقب آن به فرايند هاي ملي مربوط مي شود، به صورت هماهنگ و با ساير سازمان ها انجام دهند. در حال حاضر متاسفانه اين مديريت هماهنگ ومنسجم وجود ندارد و دستگاه ها به صورت موازي عمل مي كنند . اين كه ما به عنوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي عهده دار برگزاري جشنواره روابط عمومي هستيم ، در واقع كاري است كه خود شما عزيزان داريد انجام مي دهيد . ما فقط به عنوان يك مجري در خدمت شما هستيم نكته ديگري كه بايد به آن اشاره كرد اين است كه خواسته ي عموم روابط عمومي ها اين است كه زير نظر عالي ترين مقام دستگاه باشند كه در بسياري از دستگاه ها اين كار انجام شده است، اما دربرخي از دستگاه ها اين كار به درستي انجام نشده است. تا زماني كه جايگاه روابط عمومي از نظر تشكيلاتي و از لحاظ موقعيت آن پست اصلاح نشود، واقعاً نمي شود ازدستگاه ها و از نهاد مربوط انتظار فعاليت هاي منسجم را داشت به گونه يي كه وظايف خطير خود را به عنوان يك روابط عمومي با معيار هاي حرفه يي انجام دهد. خوشبختانه در حال حاضر در كشور ما فعاليت هاي زيربنايي خوبي را براي توسعه كار و روابط عمومي شاهد هستيم كه نمونه آن برگزاري مستمر جلسات مجمع مديران كل روابط عمومي ها كه به نظر من مي تواند يك نهاد موثر و كارساز باشد و فعاليت هاي حرفه يي روابط عمومي ها را سمت و سو دهد. با تلاش هايي كه انجام شده است اين مجمع به زودي داراي يك اساسنامه قانونمند خواهد شد و براساس آن مجمع مديران كل روابط عمومي از تاثير گزاري بيشتري در تصيم گيري هاي مربوط به اين حرفه برخوردار خواهند شد. در سطح استان ها نيز مدت هاست كه روابط عمومي استان ها تاسيس شده است. اما اين شورا فاقد ساز و كار قانوني است و اساسنامه و ضوابطي براي فعاليت و نوع همانگي ها ، ندارد. براي قانونمند كردن فعاليت اين شورا خوشبختانه اساسنامه يي طراحي شده است كه كمك مي كند روابط عمومي استان ها با تشكيل آن شوراي هماهنگي، فعاليت خودشان را بهتر سازمان بدهند و نقش موثرتري داشته باشند . ما دو انجمن معتبر در بخش روابط عمومي ها داريم ؛ انجمن روابط عمومي ايران كه فعاليت مستمر و طولاني دارد و در فعاليت هاي مربوط به شان و جايگاه مربوط به روابط عمومي حضور موثري داشته است و ديگري انجمن متخصصان روابط عمومي است.
من اميدوار هستم اين دو نهاد مدني كه براي ارتقاي روابط عمومي ها ايجاد شده اند و فعاليت هاي علمي ، آموزشي و پژوهشي انجام مي دهند ، بتوانند يار و همراه ما باشند و در پيگيري سياست ها و رفع موانع به ما كمك كنند. به اميد روزي كه تمامي مشكلات روابط عمومي ها را برطرف شده ببينيم.